Θυμάσαι τον δάσκαλο στο σχολείο να μιλάει με τις ώρες για τον Μυκηναϊκό πολιτισμό και την σημασία του; Πόσες φορές δεν έχεις ακούσει για τις Μυκήνες, τον Σλήμαν, τον τρωικό πόλεμο και τον μυθικό Ατρέα; Πόσες φορές όταν οδηγείς ανέμελος/η στους δρόμους, κυρίως της Πελοποννήσου δεν έχεις δει την χαρακτηριστική καφετί πινακίδα να υποδεικνύει ένα Μυκηναϊκό μνημείο; Η εγγύτητα πολλών Μυκηναϊκών αρχαιολογικών χώρων στην περιοχή της Αργολίδας, δημιουργεί το ιδανικό σκηνικό για να γνωρίσεις και να έρθεις σ΄ επαφή μ’ έναν εντυπωσιακό πολιτισμό, που τόσα έχουμε ακούσει κι έχουμε διαβάσει στο σχολείο, όταν ο δάσκαλος μίλαγε για αυτόν κι εμείς παίζαμε τρίλιζα!

Σκεφτήκαμε λοιπόν να γράψουμε για ένα “αρχαιολογικό” roadtrip, με τα βασικά για τα αξιοθέατα που μπορείς να επισκεφθείς, αλλά και ενδιαφέροντα στοιχεία για την Μυκηναϊκή εποχή. Σ’ αυτό το roadtrip η βάση μας είναι το Ναύπλιο και αφιερώνοντας μία μέρα απ’ τον χρόνο σου στην πανέμορφη αυτήν πόλη, μπορείς να ανακαλύψεις εντυπωσιακά μνημεία που βρίσκονται τόσο κοντά μας και που συχνά λησμονούμε να επισκεφτούμε!

Έλα μαζί μας σ’ ένα ταξίδι στον χρόνο, να γνωρίσεις ή να ξαναθυμηθείς μνημεία που είναι παγκοσμίως γνωστά, όπως ο αρχαιολογικός χώρος των Μυκηνών αλλά και μνημεία που είναι σχεδόν άγνωστα, όπως καλοδιατηρημένες Μυκηναϊκές γέφυρες ή ένα Μυκηναϊκό φράγμα!

Προτού βάλουμε μπροστά τις μηχανές και πάρουμε τα βουνά και τα λαγκάδια για να ανακαλύψουμε γιατί τόσος ντόρος για τους Μυκηναίους, αξίζει να αναφέρουμε σε λίγες γραμμές τι ήταν αυτός ο διαβόητος Μυκηναϊκός πολιτισμός! Ο Μυκηναϊκός πολιτισμός λοιπόν, αναπτύχθηκε μεταξύ 1600 και 1200 π.Χ. στην Πελοπόννησο και στην Στερεά Ελλάδα.

Fun Fact: Ήξερες ότι η Αθήνα είχε το δικό της Μυκηναϊκό ανάκτορο επάνω στον λόφο της Ακρόπολης; Ακόμα και σήμερα υπάρχουν ορατά κατάλοιπά του.

Οι Μυκηναίοι ήταν εξαιρετικοί αρχιτέκτονες, με γιγαντιαίες κατασκευές, όπως τα γνωστά κυκλώπεια τείχη, καθώς και εξαίρετοι μηχανικοί, αφού μπόρεσαν να αποστραγγίξουν την λίμνη της Κωπαΐδας με ειδικά αρδευτικά έργα, εξαιρετικό επίτευγμα για την εποχή εκείνη. Ακόμη, η χρήση της γραμμικής Β’ αποτελεί την πρώτη αποτύπωση μίας πρώιμης μορφής της ελληνικής γλώσσας!

Ο Μυκηναϊκός πολιτισμός συνδέθηκε άρρηκτα με τη μυθολογία και τη μυθοπλασία στις μεταγενέστερες εποχές, με αποκορύφωμα τα ομηρικά έπη, τα οποία σαγήνευσαν τον Ερρίκο Σλήμαν. Με τις ανασκαφές του στις Μυκήνες κι όχι μόνο, έθεσε τα θεμέλια για την δημιουργία της Μυκηναϊκής αρχαιολογίας.

Αρκετά όμως μιλήσαμε για την ιστορία, καιρός να ταξιδέψουμε στους πορτοκαλεώνες και ελαιώνες της πανέμορφης αργολικής γης και να κατευθυνθούμε στην ενδοχώρα της. Πρώτη μας στάση αποτελεί ο πιο δημοφιλής και γνωστός αρχαιολογικός χώρος της περιοχής, αυτός των Μυκηνών, ο οποίος βρίσκεται μόλις 25 χλμ έξω από το Ναύπλιο.

Εδώ θα βρεις όλα τα στοιχεία που κάνουν τον Μυκηναϊκό πολιτισμό τόσο ξεχωριστό και γοητευτικό. Θαύμασε τα κυκλώπεια τείχη, την περίφημη πύλη των Λεόντων, τον ταφικό κύκλο Α που στέκει αγέρωχος με το που περνάς την κεντρική πύλη, ανέβα στο ανάκτορο και μην ξεχάσεις να κοιτάξεις το τριγύρω τοπίο. Δεν πρέπει να λησμονήσεις να δεις την υπόγεια δεξαμενή που είχαν κατασκευάσει οι Μυκηναίοι εντός των τειχών τους.

Η πρακτική είναι γνωστή σ’ όλους μας κυρίως για τα μεσαιωνικά κάστρα αλλά οι Μυκηναίοι είχαν προβλέψει για το ενδεχόμενο πολιορκίας ήδη από εκείνη την εποχή. Το εντυπωσιακό μάλιστα είναι ότι η πηγή του νερού βρίσκεται 360 μ έξω από τα τείχη. Μετέφεραν το νερό με ειδικούς αγωγούς έως τη δεξαμενή, που μπορεί να συγκριθεί με τα σύγχρονα συστήματα υδροδότησης των πόλεων 33 αιώνες μετά! Η επίσκεψη στις Μυκήνες δε σταματάει εκεί, καθώς εκτός των τειχών αξίζει να επισκεφθείς τους Μυκηναϊκούς θολωτούς τάφους που βρίσκονται στην περιοχή, με γνωστότερο και πιο καλοδιατηρημένο παράδειγμα αυτό του λεγόμενου “Θησαυρού του Ατρέα”.

Αφού πήρες μία γερή γεύση για τα βασικά γνωρίσματα του Μυκηναϊκού πολιτισμού, καιρός είναι να φύγεις από τις Μυκήνες και να κατευθυνθείς σ’ ένα σημείο που δεν είναι καθόλου γνωστό στο ευρύ κοινό. Όπως έχουμε εμείς τους δρόμους μας έτσι και οι Μυκηναίοι είχαν τους δικούς τους, οι οποίοι τους επέτρεπαν να μεταφέρονται γρήγορα απ’ το ένα σημείο στο άλλο, όπως π.χ. συνδέοντας την Αργολίδα με την περιοχή της Κορινθίας. Ο δρόμος βρίσκεται κοντά στην περιοχή της Πρόσυμνας και πρόκειται για τον καλύτερα διατηρημένο δρόμο εκείνης της εποχής.

Μπορείς εάν δεν θέλεις να πας με το αυτοκίνητό σου εκεί, να πας με πεζοπορία ανάμεσα σε ελαιόδεντρα και ένα ανέγγιχτο τοπίο. Η διαδρομή θεωρείται εύκολη και θα ακολουθήσεις τα χνάρια των Μυκηναίων που μέσω του δρόμου αυτού πήγαιναν από τις Μυκήνες στην κοιλάδα της Πρόσυμνας. Απ’ εκεί ξεκινούσε άλλος Μυκηναϊκός δρόμος που ένωνε την περιοχή με τη νότια Κορινθία. Εάν περπατήσεις επάνω στον πρώτο δρόμο θα φτάσεις και σε μία σωζόμενη τοξωτή μυκηναϊκή γέφυρα, στην περιοχή Λυκοτρούπι.

Κατευθυνόμαστε προς το Ναύπλιο και σταματάμε στο Μυκηναϊκό νεκροταφείο των Δενδρών. Τα ταφικά έθιμα είναι πάντα ένα ενδιαφέρον σημείο της αρχαιολογίας, καθώς πολλές φορές εκεί προκύπτουν τα πιο εντυπωσιακά ευρήματα. To νεκροταφείο των Δενδρών εκτείνεται στη πλαγιά ενός χαμηλού λόφου, δυτικά της μυκηναϊκής Ακρόπολης της Μιδέας.

Το ανασκαμμένο τμήμα του περιλαμβάνει έναν θολωτό και δεκαέξι θαλαμωτούς τάφους. Εδώ έχει βρεθεί και η διάσημη πανοπλία Μυκηναίου πολεμιστή, που μπορείς να δεις στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ναυπλίου.

Το νεκροταφείο των Δενδρών είναι ένα απ’ τα πλουσιότερα μυκηναϊκά νεκροταφεία της Πελοποννήσου και μπορεί να συγκριθεί με τα μεγάλα νεκροταφεία της Πρόσυμνας, της Δειράδας, της Ναυπλίας και της Ασίνης στην Αργολίδα καθώς και των Αηδονιών στην Κορινθία. Ήταν σε συνεχή χρήση από το 1500 έως το 1180 π.Χ. και πρέπει να ανήκε στη γειτονική Μιδέα. Εάν δεν σε τραβάει τόσο να το επισκεφτείς η παραπάνω περιγραφή, ίσως σε παρακινήσει περισσότερο το γεγονός ότι θα δεις τους θαμμένους σκελετούς αλόγων στο σημείο, όπου ενταφιάστηκαν περίπου 3.500 χρόνια πριν!

Κοντά στο νεκροταφείο βρίσκεται μία άλλη Μυκηναϊκή ακρόπολη, αυτή της Μιδέας. Συγκαταλέγεται, μαζί με τις Μυκήνες και την Τίρυνθα, στα τρία κυρίαρχα μυκηναϊκά κέντρα της Αργολίδας.

Η σημασία της αναδεικνύεται απ’ την εντυπωσιακή κυκλώπεια οχύρωση, τη θέση της στη μυθολογία, το πλούσιο νεκροταφείο της στα γειτονικά Δενδρά κι απ’ τα ευρήματα των ανασκαφών στον χώρο. Η υπερυψωμένη θέση της ακρόπολης προσφέρει εντυπωσιακή θέα στο γύρω τοπίο και μάλιστα έχεις την δυνατότητα να απολαύσεις τον χώρο με την ηρεμία σου, καθώς ελάχιστοι τουρίστες τον επισκέπτονται, ιδίως σε σύγκριση με τις Μυκήνες!

Συνεχίζουμε να κατηφορίζουμε προς την πόλη του Ναυπλίου και φτάνουμε στην ακρόπολη της Τίρυνθας, η οποία βρίσκεται κυριολεκτικά πάνω στον δρόμο, αλλά ελάχιστοι σταματούν για να την επισκεφτούν.

Ο χαμηλός λόφος της Τίρυνθας, στο 8ο χιλιόμετρο του δρόμου Αργους-Ναυπλίου, κατοικήθηκε αδιάλειπτα από τη Νεολιθική εποχή μέχρι την ύστερη αρχαιότητα. Κατά Μυκηναϊκή περίοδο, ο λόφος οχυρώνεται σταδιακά και περιβάλλει μέσα στα κυκλώπεια τείχη του το ανακτορικό συγκρότημα καθώς και άλλα κτήρια, όπως λατρευτικοί χώροι, αποθήκες, εργαστήρια και κατοικίες. Μόλις 1 χλμ μακριά απ’ την ακρόπολη θα συναντήσεις έναν ακόμη θολωτό τάφο, ο οποίος είναι σχετικά καλοδιατηρημένος όχι βέβαια στην κατάσταση του “θησαυρού του Ατρέα”.

Άμα σε εξέπληξε το γεγονός ότι σώζονται Μυκηναϊκές τοξωτές γέφυρες, τότε πρέπει να επισκεφτείς την καλύτερα διατηρημένη γέφυρα στο Αρκαδικό, μόλις 18 χλμ μακριά από την ακρόπολη της Τίρυνθας.

Η γέφυρα και ο δρόμος γενικότερα μπορεί να χρησιμοποιούταν από άρματα της εποχής, ενώ αξίζει να σημειωθεί ότι χρησιμοποιείται ακόμη και σήμερα από τους ντόπιους!

Τελευταία στάση αυτού του οδοιπορικού στην Μυκηναϊκή εποχή αποτελεί το φράγμα της Τίρυνθας. Βρίσκεται μόλις 2 χλμ ανατολικά της Νέας Τίρυνθας και 5 περίπου χλμ απ’ την ομώνυμη ακρόπολη, κι αποτελεί ένα μοναδικό τεχνικό έργο της αρχαιότητας.

Στον χώρο αυτόν είχε κατασκευασθεί ένα τεράστιο ανάχωμα που έφερε επένδυση από ογκόλιθους στα άκρα του (ορισμένοι ογκόλιθοι είναι σήμερα ορατοί) με στόχο την εκτροπή των νερών του χειμάρρου του Μάνεσι, που φαίνεται πως κατευθυνόταν προς την Τίρυνθα και προκαλούσε πλημμύρες στην ευρύτερη περιοχή.

Παράλληλα με την κατασκευή του αναχώματος, ανοίχθηκε ένα παρακαμπτήριο κανάλι, που έδιωχνε τα νερά στην κοίτη άλλου χειμάρρου (Ραμαντάνι). Η κατασκευή του έργου χρονολογείται τον 13ο αιώνα π.Χ., την εποχή δηλαδή της μεγάλης ακμής της Τίρυνθας. Το τεχνικό αυτό επίτευγμα των Μυκηναίων μπορεί να συγκριθεί με τα μεγάλα αποστραγγιστικά έργα στη Κωπαΐδα.

Έτσι λοιπόν φτάνουμε στο τέλος του ιδιαίτερου αυτού roadtrip. Μπορείς να καλύψεις όλους αυτούς τους αρχαιολογικούς χώρους μόλις σε μία μέρα κι αφιερώνοντας αυτόν τον χρόνο θα έχεις αποκτήσει σίγουρα μία μεγάλη εξοικείωση όσον αφορά στο τι είναι ο Μυκηναϊκός πολιτισμός, τα βασικά του γνωρίσματα (ακροπόλεις, κυκλώπεια τείχη, θολωτοί τάφοι, μηχανικά επιτεύγματα κλπ) που ίσως δεν είχες προσέξει ή δε θυμόσουν απ’ το σχολείο. Μπορείς να συνδυάσεις το roadtrip και μ’ άλλες δραστηριότητες, όπως πεζοπορία ώστε να καλύψεις κι άλλα σου χόμπι.