Σ’ ένα μοναδικό σκηνικό, οι γειτονιές της Ρίγας στη Λετονία φιλοξενούν πανέμορφα art nouveau κτίσματα που κυριαρχούν στο τοπίο και γεμίζουν το μάτι. Η πρωτεύουσα της art nouveau αρχιτεκτονικής μας καλεί να την ανακαλύψουμε και μας αφήνει με το στόμα ανοιχτό καθώς τριγυρίζουμε τις άγνωστες συνοικίες της στην ακτή της Βαλτικής.

Ενώ η αρ νουβό αρχιτεκτονική γνώρισε την ακμή της στην Ευρώπη και την Αμερική απ’ τα τέλη του 19^ου αιώνα, στη Ρίγα η τάση αυτή έφτασε λίγο πιο αργά, με τα περισσότερα κτήρια να χτίζονται απ’ το 1904 έως το 1914. Σήμερα αποτελούν το ένα τρίτο των κτηρίων του κέντρου και δίνουν στην πρωτεούσα της Λετονίας έναν μαγελοπρεπή χαρακτήρα ενισχύοντας την γοητεία της.

Η Αρ Νουβό στην αρχιτεκτονική

Τι σήμαινε όμως η αρ νουβό αρχιτεκτονική; Ήταν μία προσπάθεια να ξεφύγει ο σχεδιασμός του κτίσματος απ’ τα έως τότε κανονιστικά μοτίβα και τους περιορισμούς. Υιοθέτησε ένα έντονα διακοσμημένο στυλ στην πρόσοψη που ενσωμάτωσε μορφές ζώων, φυτών, ήλιων και ανθρωπόμορφων στοιχείων – εν γένει αποτυπώσεις της φύσης – που λειτούργησαν και ως αρχιτεκτονικά μέλη. Γι’ αυτό βλέπουμε για παράδειγμα λουλούδια να παίρνουν τη θέση έντεχνων γραμμών. Στη συνέχεια, η χρήση σιδήρου, γυαλιού και κεραμικών σε διακοσμητικά ανάγλυφα ολοκλήρωσε τη φυσιογνωμία του κινήματος.

Η Ρίγα λοιπόν αποτελούσε τότε μέρος της Ρωσικής Αυτοκρατορίας και γνώρισε στις αρχές του 20^ού αιώνα μία ανεπανάληπτη άνθιση χάρη στο εμπόριο και την προνομιακή της θέση. Αυτό συνδυάστηκε και με μία αρχιτεκτονική επανάσταση που οδήγησε πολλούς Λετονούς αρχιτέκτονες να αναδιαμορφώσουν την όψη της πόλης, επηρεαζόμενοι από αντίστοιχα κινήματα στη Γερμανία (Jugendstil) και την Ευρώπη. Κατασκεύασαν μ’ αυτόν τον τρόπο πολυώροφα κτήρια σ’ ένα βαριά διακοσμημένο αρ νουβό στυλ που συνεχίζει να μαγεύει τους επισκέπτες μέχρι σήμερα με τις γκροτέσκες φιγούρες, τα φύλλα, τα λουλούδια, και τα ζώα που στολίζουν τις υπέροχες αυτές κατασκευές.

Ενώ σ’ όλη την πόλη θα συναντήσεις αρχιτεκτονικά διαμάντια που θα σε ενθουσιάσουν, είναι το βόρειο κομμάτι της παλιάς πόλης που διατηρεί ανέπαφη την αριστοκρατική αυτή καρδιά της πρωτεύουσας. Διασχίζοντας τους δρόμους Alberta iela, Vilandes iela και Elizabetes iela παίρνεις μία καλή ιδέα για την αίγλη και απαστράπτουσα ομορφιά της Ρίγας των αρχών του 20ού αιώνα.

Το Ταξίδι μας στο Μεσαιωνικό Ταλίν

Ένας απ’ τους πιο διάσημους Λετονούς αρχιτέκτονες ήταν ο Konstantīns Pēkšēns που σχεδίασε πάνω από 200 κτήρια στην πόλη και εισήγαγε το δικό του στυλ αρ νουβό, με τοπικά χαρακτηριστικά. Στις διευθύνσεις Strēlnieku iela 6, Kaļķu iela 13 και Smilšu iela 2 θα βρεθείς μπροστά σε μοναδικά κτήρια με προσεγμένη ακόμα και την τελευταία λεπτομέρεια. Χαρακτηριστικά, στην Smilšu iela 2, το κάθε παράθυρο είναι διαφορετικό και τα μπαλκόνια στηρίζονται από ανάγλυφα κορμιά που λέγονται hermas. Ακόμα, ο Μichail Eisenstein πρόσθεσε κι αυτός το στίγμα του σε πολλά αρχιτεκτονικά κοσμήματα της πόλης, ακολουθώντας τοπικά πρότυπα.

Το Μουσείο Art Nouveau στη Ρίγα

Μέχρι το 1907 ο Pēkšēns έζησε και δούλεψε στην οδό Alberta 12 που τώρα στεγάζει το Μουσείο Art Nouveau. Ο πύργος που ξεπροβάλει απ’ την οροφή και η εντυπωσιακή ελικοειδής σκάλα που συνδέει τους διαδοχικούς ορόφους και δωμάτια δημιουργούν ένα ανεπανάληπτο σύνολο.

Το μουσείο, που διαθέτει επιπλέον έναν υπέροχο εσωτερικό χώρο, άνοιξε τις πόρτες του το 2009, ενώ απ’ το 2016 φιλοξενεί στο υπόγειο και μία διαδραστική έκθεση που σε μεταφέρει βιωματικά στη Ρίγα των αρχών του 20ού αιώνα.

Εάν δεν μπορείς να ταξιδέψεις στην Ρίγα, μην ανησυχείς! Πολλά απ’ αυτά τα κτήρια μπορείς να τα εντοπίσεις και να τα απολαύσεις ηλεκτρονικά απ’ το επίσημο site του μουσείου.