Σε προνομιακή τοποθεσία ψηλά στην πόλη, με θέα στον ποταμό Mondego καιτο γύρω φυσικό τοπίο, το Πανεπιστήμιο αποτελείται από μία σύνθεση κτηρίων που αναπτύχθηκε γύρω από μια κεντρική αυλή, όπου ορισμένα στοιχεία ξεχωρίζουν για το καλλιτεχνικό τους ενδιαφέρον και το συμβολισμό τους. Η είσοδος στον εκπληκτικό αυτόν χώρο γίνεται από την Porta Férrea, μία εκλεπτυσμένη κατασκευή του 1634, πάνω στην οποία βρίσκονται διακοσμημένες οι εικόνες των προστατών βασιλιάδων του ιδρύματος.

Το Πανεπιστήμιο της Κοΐμπρα (Universidade de Coimbra) αποτελεί ζωντανή μαρτυρία για ό,τι καλύτερο έχει να προσφέρει η χώρα στους τομείς της επιστήμης, των τεχνών, της τεχνολογίας και του πολιτισμού και αντικατοπτρίζει επτά αιώνες πορτογαλικής ιστορίας. Η ίδια η πόλη δεν είναι απλά μία πανεπιστημιούπολη, αλλά είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με το ιστορικό αυτό ίδρυμα, όπου νέοι και νέες ανά τους αιώνες διαμόρφωσαν εκεί τις προσωπικότητές τους και την τύχη της χώρας.

Ταξίδι στη Φιλόξενη Λισαβόνα

Αν επισκεφθείς την Κοΐμπρα δεν μπορεί να μην παρατηρήσεις τον πλούτο των κτηρίων που συνθέτουν το χώρο της, την ακαδημαϊκή παράδοση και τον απαράμιλλο δυναμισμό του ιδρύματος στη διαρκή αναζήτηση της γνώσης. Αυτό βοήθησε να γίνει διαχρονικά αυτή η πανεπιστημιακή πόλη μία απ’ τις πιο φημισμένες της χώρας και ένας από τους κύριους τουριστικούς προορισμούς της Πορτογαλίας. Μάλιστα, το ίδιο το Πανεπιστήμιο της Κοΐμπρα έχει ανακηρυχθεί μνημείο παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς από την UNESCO.

Το παλαιότερο πορτογαλικό πανεπιστήμιο, και ένα από τα παλαιότερα και πιο εμβληματικά της Ευρώπης, δημιουργήθηκε το 1290 με πρωτοβουλία του βασιλιά Ντενίς της Πορτογαλίας, με την παπική βούλα του Νικολάου Δ’. 

Αρχικά λειτουργούσε στη Λισαβόνα και ήταν γνωστό εκείνη την εποχή ως ‘Estudi General’, ενώ μεταφέρθηκε στην Κοΐμπρα το 1308 και μετά από αρκετές μετακινήσεις μεταξύ των δύο πόλεων, εγκαταστάθηκε τελικά στις όχθες του ποταμού Mondego το 1537, στα αρχοντικά που παραχώρησε ο βασιλιάς Ζοάο Γ’ για το σκοπό αυτό. Η θεολογία, η ιατρική και η νομική σπουδάζονταν εδώ μέχρι τον 18ο αιώνα, όταν ο μαρκήσιος Πομπάλ άλλαξε τη διδασκαλία εισάγοντας και άλλους κλάδους.

Μια επίσκεψη στη Zona Alta Universitaria

Αν και αποτελεί μόνο ένα κομμάτι του σημερινού Πανεπιστημίου της Κοΐμπρα, το campus με το όνομα Zona Alta Universitaria είναι ένα εξαιρετικό σημείο εκκίνησης για να γνωρίσεις το πανεπιστήμιο. Αυτό το ετερογενές αρχιτεκτονικό σύνολο, στο οποίο ξεχωρίζουν τα επιβλητικά κτίρια του Estado Novo και, πάνω απ’ όλα, το Paço das Escolas ή αυλή του Πανεπιστημίου, επισκέπτονται ετησίως περίπου 200.000 επισκέπτες. 

Το Paço das Escolas συγκεντρώνει μερικά από τα πιο εμβληματικά κτήρια της πόλης, όπως η βγαλμένη από ταινία βιβλιοθήκη Joanina, το παρεκκλήσι του São Miguel και η Via Latina. Η Via Latina, κιονοστοιχία που χτίστηκε τον 18ο αιώνα, υποδηλώνει την παλιά ‘επίσημη γλώσσα’ του ιδρύματος, τα λατινικά. Μικρότερα μνημεία και αγάλματα διακοσμούν την αυλή, που σε μεταφέρει πίσω στον χρόνο.

Ο Πύργος του Πανεπιστημίου

Περνώντας μέσα απ’ την κιονοστοιχία, θα συναντήσεις τη Sala Grande degli Acti, και στη γωνία, το πιο περίφημο κτήριο της Κοΐμπρα, τον αξεπέραστο Πύργο. Είναι ορατός από όλη την πόλη και αποτελεί το σύμβολο της. Κτισμένος κατά τον 18ο αιώνα, στηρίζει το ρολόι και τις τέσσερις ιστορικές καμπάνες που καθορίζουν τα ακαδημαϊκά μαθήματα.

Μία παλιότερη κατασκευή του ρολογιού χρονολογείται από το 1537, όταν το Πανεπιστήμιο επέμενε ότι ‘nã podia aver boa ordem sem relógio’ (δεν θα μπορούσε να υπάρξει σωστή τάξη χωρίς ρολόι). Η περίφημη ‘praxe’ (όπως είναι γνωστή η πιο διάσημη καμπάνα του Πύργου) έγινε έτσι υπεύθυνη για την έναρξη των ωρών μελέτης κάθε μέρα πριν από την ημέρα των μαθημάτων. Σύμφωνα με την ‘praxe’, ένας φοιτητής που φοιτά για πρώτη φορά στο πανεπιστήμιο δεν επιτρέπεται να περπατήσει στο δρόμο μετά το χτύπημα του κουδουνιού.

Το σύγχρονο Πανεπιστήμιο της Κοΐμπρα

Όμως η γνώση δεν αποτελείται μόνο από την ιστορία και την παράδοση, αλλά συνεχίζει να καθορίζει τη ζωή και τις καθημερινές ασχολίες τόσο των ντόπιων όσο και των επισκεπτών. Πέρα απ’ την εμβληματική Zona Alta Universitaria, το Πανεπιστήμιο της Κοΐμπρα εκτείνεται σε πολλές περιοχές της πόλης, με τις οκτώ Σχολές του, δεκάδες ερευνητικά κέντρα, ένα Διεπιστημονικό Ερευνητικό Ινστιτούτο, κέντρα για την προώθηση της επιχειρηματικότητας και των σχέσεων με τον επιχειρηματικό κόσμο, ένα πανεπιστημιακό στάδιο, και εγκαταστάσεις υποστήριξης των φοιτητών (κατοικίες, πανεπιστημιακά εστιατόρια, μπαρ, αίθουσες μελέτης, κοινωνικά κέντρα).