Η πόλη του Μόσταρ είναι απ’ τις πιο γοητευτικές της Βοσνίας Ερζεγοβίνης. Η μακραίωνη ιστορία του, η οθωμανική αρχιτεκτονική του και η μοναδική γέφυρα Stari Most την έχουν κάνει πασίγνωστη.

Το διακριτικό φυσικό τοπίο αγκαλιάζει το Μόσταρ, που διαφέρει πολύ απ’ τις κοντινές πόλεις της Κροατίας και του Μαυροβουνίου, όπως το Σπλιτ, το Ντουμπρόβνικ και το Κότορ.

Το Μόσταρ βρίσκεται σε μία καταπράσινη κοιλάδα γύρω από βουνά. Η πρώτη αναφορά στην πόλη ήταν το 1452 ως “duo castelli al ponte de Neretva”.  Ενώ η είσοδος της πόλης δε σου κάνει τόσο φαντασμαγορική εντύπωση, το κέντρο της θα σου μείνει αξέχαστο. Απ’ τη γκριζωπή μοντέρνα συνοικία με ερείπια και ιστορικά κτήρια, οι περισσότεροι δρόμοι οδηγούν προς το κέντρο του Μόσταρ που μαγεύει με τους ξεχωριστούς ρυθμούς ζωής του και τα πανέμορφα σοκάκια του.

Στάρι Μοστ (Stari Most), ο πυρήνας της πόλης

Τα πάντα ξεκινούν και τελειώνουν στην υπέροχη γέφυρα, που αποτελεί ένα απ’ τα γνωστότερα αξιοθέατα της χώρας. Κατασκευάστηκε τον 16^ο αιώνα μετά από παραγγελία του Σουλεϊμάν Α’ του Μεγαλοπρεπή, σουλτάνου της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Τότε το Μόσταρ αποτελούσε συνοριακή πόλη των Οθωμανών και κατείχε ιδιαίτερη σημασία.

Η γέφυρα αντικατέστησε παλιότερη ξύλινη που βρισκόταν ήδη σε κακή κατάσταση. Στέκεται σε 24 μέτρα ύψος και εκτείνεται σε 4 μέτρα πλάτος. Αν σκεφτείς ότι Mostar σημαίνει στα βοσνιακά “Φύλακας της Γέφυρας”, αντιλαμβάνεσαι τον συμβολικό ρόλο που έχει για την ύπαρξη και λειτουργία της. Μάλιστα δύο φρουριακοί πύργοι στέκουν στα άκρα της, ο Τάρα και ο Χαλεμπίγια.

Κατά τον Βοσνιακό Πόλεμο (1992-1995), που ήταν μέρος των Γιουγκοσλαβικών Πολέμων, η γέφυρα Στάρι Μοστ καταστράφηκε σχεδόν ολοσχερώς από κροατικές δυνάμεις. Η μέρα έδειχνε 9 Νοεμβρίου 1993. Χρειάστηκε να περάσει πάνω από μία δεκαετία, έως τον Ιούλιο του 2004 για να ξανακατασκευαστεί στην αρχική της μορφή. Μάλιστα απ’ το 2005 συγκαταλέγεται στα Μνημεία Παγκοσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Unesco.

Σήμερα κομμάτι απ’ το πλακόστρωτο της κατεστραμμένης γέφυρας βρίσκεται σε υπαίθριο χώρο μερικά στενά πιο πέρα.

Η γέφυρα χωρίζει τις δύο συνοικίες της πόλης, την καθολική κροατική στα δυτικά του ποταμού Neretva και τη μουσουλμανική βοσνιακή στα ανατολικά. Η διαφορά είναι σχετικά εμφανής και η πόλη είναι ακόμα αρκετά διαιρεμένη ανάμεσα στις δύο εθνότητες.

Ώρα για βουτιά;

Υπάρχουν πολλά μέρη για να απολαύσεις τη θέα της ιστορικής γέφυρας. Μπορείς να κατέβεις στον ποταμό για να συνειδητοποιήσεις το ύψος της, να τη δεις ως μέρος του τοπίου απ’ την επόμενη γέφυρα Lučki most, και βέβαια να την περπατήσεις για να νιώσεις τα σφιχτοδεμένα μέρη της. Εστιατόρια, καφέ και μνημεία στην γύρω περιοχή προσφέρουν γωνίες για φωτογραφίες με υπέροχο φόντο.

Αν δεις έναν νέο με μαγιό έτοιμο να πηδήξει στο κενό απ’ τη γέφυρα μην τρομάξεις. Πρόκειται για μία παράδοση αιώνων. Θα τους βρεις στο μέσο της γέφυρας να περιμένουν φιλοδωρήματα για την επόμενη βουτιά τους στα τιρκουάζ νερά του Neretva!

Αν, κοιτάζοντας το κενό εμπνευστείς και αποφασίσεις να πηδήξεις κι εσύ, μπορείς να το επιχειρήσεις με περίπου 30 ευρώ αφού συνεννοηθείς με τον τοπικό σύλλογο!

Μουσείο της Παλιάς Γέφυρας

Στη δεξιά πλευρά της Stari Most σώζεται ένας απ’ τους αμυντικούς πύργους έξι ορόφων που έχει μετατραπεί σε μουσείο. Αν και στο κάτω μέρος του υπάρχει ανεσκαμμένος αρχαιολογικός χώρος, το έμβλημα του μουσείου είναι η ίδια η θέα του προς τη γέφυρα και την πόλη από ψηλά. Βρες πληροφορίες εδώ.

Βγαίνοντας θα βρεθείς στο κλασικό οθωμανικό παζάρι (Bazar Kujundžiluk), που αποτελεί έναν μακρύ πεζόδρομο με σουβενίρ, μπρούτζινα τουριστικά είδη και εστιατόρια. Εκτείνεται ουσιαστικά και στις δύο πλευρές της γέφυρας. Μη το χάσεις αλλά θυμήσου ότι βρίσκεσαι στο πιο τουριστικό κομμάτι της πόλης.

Στη δυτική πλευρά, ακολούθησε την οδό Jusovina μέχρι και το γραφικό γεφυράκι Kriva Cuprija. Πρόκειται για μία μινιατούρα της Στάρι Μοστ, που κατασκευάστηκε δοκιμαστικά πριν απ’ αυτή για να ελεγχθεί το σχέδιό της. Εκεί κοντά θα βρεις ακόμα περισσότερα εστιατόρια που μπορεί να είναι μια καλή επιλογή για φαγητό και ρομαντικές βόλτες μετά τη δύση του ηλίου.

Koski Mehmed-Pašina Džamija, Το μεγάλο τζαμί

Λίγο βορειότερα απ’ τη γέφυρα θα έχεις ήδη εντοπίσει ένα μεγάλο λευκό τζαμί. Πρόκειται για το πιο φημισμένο /της πόλης που χρονολογείται στα 1618. Σήμερα δε λειτουργεί πλέον ως τζαμί, αλλά η κομψή του διακόσμηση εντυπωσιάζει. Μπορείς να το επισκεφθείς για να πάρεις μία ιδέα για την ισλαμική παράδοση της πόλης.

Για ένα μεγαλύτερο τζαμί που διατηρεί τον θρησκευτικό του χαρακτήρα, κατευθύνσου βόρεια έως το Mehmed Karadoz Moschee. Να θυμάσαι ότι δεν μπορείς να επισκεφθείς το εσωτερικό του κατά την προσευχή.

Μουσείο του Πολέμου και των Θυμάτων Γενοκτονίας

Αν επιλέξεις να επισκεφθείς ένα μουσείο στο Μόσταρ τότε πρέπει να είναι αυτό. Δίνει μία ιστορική ματιά στις φρικαλεότητες του Βοσνιακού Πολέμου, ενός πολέμου με πάνω από 200.000 θύματα, που έχει χαρακτηριστεί ως ο χειρότερος στην Ευρώπη μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Υπεύθυνοι του μουσείου είναι θύματα του ίδιου του πολέμου.

Αν και ο τουρισμός έχει καλύψει την σκοτεινή αυτή πλευρά της Βοσνίας κι έχει γεμίσει την πόλη με γέλια και φωτογραφίες τουριστών, είναι σημαντικό να μην ξεχάσουμε ότι πριν από όχι και τόσο πολύ καιρό οι κάτοικοι γνώρισαν με τον χειρότερο τρόπο την καταστροφή του πολέμου. Το διαπιστώνεις ακόμα και σήμερα απ’ τις τρύπες από βλήματα και σφαίρες σε πολλά σπίτια.

Ένα αναπάντεχο θέαμα προσφέρει το εγκαταλελειμένο εμπορικό κέντρο του Μόσταρ που καταστράφηκε στον πόλεμο. Τα αιγυπτιακά του ανάγλυφα σχεδιασμένα στο οικοδόμημα μπρουταλιστικού στυλ ξεχωρίζουν αμέσως ανάμεσα στα γύρω κτήρια.

Αυτά θυμίζει κι η πέτρα που έχει στηθεί λίγο παραπέρα απ’ τη γέφυρα με το σύνθημα ‘DON’T FORGET’. Θα βρεις στο Google την ακριβή τοποθεσία της αναζητώντας The ‘Don’t Forget’ Stone.

Οθωμανική Πολυτέλεια και Αυστροουγγρική Φινέτσα

Για λίγη οθωμανική πολυτέλεια πήγαινε έως τις Οικίες Biscevic και Muslibegović, σχεδόν δίπλα στο Μουσείο Ανήκαν σε γνωστές οικογένειες της πόλης. Το εξαιρετικό σαλόνι του Biscevic με τα διαδοχικά παράθυρα και κόκκινα χαλιά θα σου μείνει αξέχαστο, ενώ το Muslibegović διατηρεί ένα μικρό μουσείο με δωμάτια που αποπνέουν την ιστορία και την επιρροή της Οθωμανικής παρουσίας στο Μόσταρ. Ο κήπος μάλιστα είναι προσεγμένος με συντριβάνια και γεμάτος λουλούδια.

Επίσης υπάρχει και οθωμανικό Σεβτζάν Σεχατζίν Χαμάμ, που επίσης μπορείς να επισκεφθείς. Τα ατμοσφαιρικά του δωμάτια σε μεταφέρουν γρήγορα σε μία άλλη εποχή. Δυστυχώς δεν μπορείς πλέον να απολαύσεις το χαλαρωτικό σου μπάνιο εκεί γιατί έχει μετατραπεί σε εκθεσιακό κέντρο, αλλά δίνει μία ενδιαφέρουσα οπτική της παλιάς πόλης του Μόσταρ.

κατά την αυστροουγκρική παρουσία στη χώρα έγινε μία προσπάθεια αν συνδυάσουν την οθωμανική παράδοση της πόλης με μοντέρνα αρχιτεκτονική. Αποτέλεσμα είναι τα διάσπαρτα μέγαρα που θα συναντήσεις και ξεχωρίζουν ανάμεσα στα οθωμανικά κτήρια. Το πιο αντιπροσωπευτικό είναι το σχολείο Stara gimnazija.