Γνωρίζοντας το Ρωσικό Καλίνινγκραντ διαπιστώνουμε ότι είναι το δυτικότερο κομμάτι της Ρωσίας, είναι γεωγραφικά αποκομμένο απ’ την υπόλοιπη χώρα και για να φτάσεις από εκεί στη Μόσχα πρέπει να περάσεις από άλλες δύο χώρες. Το απίστευτο αυτό ρωσικό εξκλάβιο συμβολίζει τις διαχρονικές εντάσεις που επικρατούν στην περιοχή.

Πηγή χάρτη wikimedia commons

Το Όμπλαστ του Καλίνινγκραντ (διοικητική διαίρεση της Ρωσικής Ομοσπονδίας) είναι ένα απ’ τα 85 ομοσπονδιακά υποκείμενα της χώρας, με περίπου 1.000.000 πληθυσμό. Βρίσκεται στις ακτές της Βαλτικής Θάλασσας και συνορεύει με την Πολωνία και τη Λιθουανία. Μάλιστα το κοντινότερο σημείο ρωσικού εδάφους στο Καλίνινγκραντ είναι 365 χιλιόμετρα μακριά! Ακόμα πιο περίεργο είναι ότι βρίσκεται αρκετά πιο κοντά στο Βερολίνο (527 χλμ.) ή την Πράγα (659 χλμ.) απ’ ό,τι στη Μόσχα (1289 χλμ.).

Το Κοσμοπολίτικο Γκντανσκ στο Επίκεντρο της Ιστορίας: Επίσκεψη και Μνημεία

Πώς έφτασε να είναι κομμάτι της Ρωσίας;

Μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, συμφωνήθηκαν τα σύνορα της Ανατολικής Ευρώπης. Η Ανατολική Πρωσία, που μέχρι τότε ανήκε στη Γερμανία, χωρίστηκε στα δύο, ένα κομμάτι δόθηκε στην Πολωνία κι ένα στη Σοβιετική Ένωση. Στο κομμάτι της Σοβιετικής Ένωσης δημιουργήθηκε ένας επιπλέον διαχωρισμός, αφού ένα μικρό μέρος παραχωρήθηκε στην κατεχόμενη απ’ τη Σοβιετική Ένωση, Λιθουανία. Το υπόλοιπο κομμάτι ήταν το Καλίνινγκραντ, που είχε υποστεί μάλιστα σοβαρές καταστροφές κατά τη διάρκεια του πολέμου.

Μέχρι τότε η πόλη ήταν γνωστή με το γερμανικό όνομα Königsberg (Κένιγκσμπεργκ). Γιατί άλλαξε σε Καλίνινγκραντ; Η επίσημη αλλαγή ονόματος έγινε τον Ιούλιο του 1946 προς τιμήν του μπολσεβίκου επαναστάτη Μιχαήλ Καλίνιν.

Μετά τη μετονομασία, δημιουργήθηκε όμως ένα ασυνήθιστο πρόβλημα, αφού υπήρχε ήδη μία πόλη Καλίνινγκραντ, στο Όμπλαστ της Μόσχας! Η διπλή ονομασία προφανώς προκάλεσε αρκετά προβλήματα στην αλληλογραφία και τις επικοινωνίες, μέχρι που το 1996, 50 ολόκληρα χρόνια αργότερα, το μοσχοβίτικο Καλίνινγκραντ μετονομάστηκε σε Korolyov.

Η πόλη είχε ιδρυθεί κατά τον 13^ο αιώνα απ’ το Τευτονικό Ιπποτικό Τάγμα, ένα θρησκευτικό και στρατιωτικό σώμα του Μεσαίωνα. Η πόλη είναι πατρίδα του γνωστού φιλοσόφου Ιμμάνουελ Καντ, εξέχουσα προσωπικότητα της Αναγέννησης. Μάλιστα, ο φιλόσοφος πέθανε και θάφτηκε εκεί, με τον τάφο του να είναι σήμερα πολυσύχναστο μνημείο κοντά στον καθεδρικό ναό της πόλης. Λειτουργεί επίσης μουσείο αφιερωμένο στη ζωή και το έργο του.

Γεωπολιτική Σημασία

Το Καλίνινγκραντ βρίσκεται σε μία εξαιρετικά σημαντική γεωπολιτική θέση. Ενώ κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου και της κυριαρχίας της Σοβιετικής Ένωσης στην περιοχή, το Καλίνινγκραντ δε γνώρισε ιδιαίτερες εντάσεις, μετά την πτώση της τελευταίας και της ανεξαρτητοποίησης της Λιθουανίας, τα πράγματα άλλαξαν.

Απ’ το Σιδηρούν Παραπέτασμα στην Ευρωπαϊκή Πράσινη ζώνη

Επιπλέον, αφού η Λιθουανία και η Πολωνία έγιναν μέλη του ΝΑΤΟ και της Ευρωπαϊκής Ένωσης το 2004, το Καλίνινγκραντ μετατράπηκε σε ένα είδος Ρωσικής στρατιωτικής βάσης περιτριγυρισμένης από στρατεύματα της Νατοϊκής συμμαχίας.

Η σημασία του Καλίνινγκραντ για τη Ρωσία έγκειται στο ότι βρίσκεται σε σημείο όπου η θάλασσα δεν παγώνει το χειμώνα, όπως για παράδειγμα στην Αγία Πετρούπολη και σε άλλα Ρωσικά λιμάνια. Αυτό το γεγονός δίνει στο Καλίνινγκραντ σημαντική προτεραιότητα σε σχέση με άλλες περιοχές, αφού παρά το τεράστιο μέγεθός της χώρας, η πρόσβαση της Ρωσίας σε ζεστά νερά ήταν πάντα προβληματική.

Γεωγραφία

Αν επισκεφθεί κανείς την περιοχή του Καλίνινγκραντ θα διαπιστώσει δύο μοναδικά γεωγραφικά ενδιαφέροντα. Το ένα είναι η λιμνοθάλασσα του Βιστούλα και το άλλο ο ισθμός της Κουρλάνδης, που συνδέουν το Καλίνινγκραντ με πόλεις της Πολωνίας και Λιθουανίας και δημιουργούν λίμνες.

Συχνά ακούμε για το κεχριμπάρι βαλτικής, το οποίο βέβαια προέρχεται απ’ όλη εκείνη την περιοχή. Μάλιστα διαθέτει πάνω απ’ το 80 % του παγκόσμιας ποσότητας κεχριμπαριού.

Ο ισθμός της Κουρλάνδης φτάνει τα 98 χιλιόμετρα μήκος, αλλά με πλάτος που εκτείνεται από 400 μέτρα έως 3,800 μέτρα. Εκεί βρίσκονται και οι ψηλότεροι κινητοί αμμόλοφοι της Ευρώπης που φτάνουν μέχρι τα 60 μέτρα ύψος απ’ την επιφάνεια της θάλασσας. Στο σημείο αυτό συναντά κανείς μικρά χωριά, ενώ στη μέση της λωρίδας γης βρίσκονται τα σύνορα με τη Λιθουανία. 

Τέλος, εκεί θα συναντήσεις το “Δάσος που χορεύει”, ένα απ’ τα δύο δάση κυρτών πεύκων που έχουμε περιγράψει αναλυτικά εδώ.