Το στόλισμα Χριστουγεννιάτικου δέντρου έχει διαχρονικά συνδεθεί με απολαυστικές οικογενειακές στιγμές και δώρα. Η ιστορία του όμως, χάνεται στον Μεσαίωνα και στις ευρωπαϊκές παραδόσεις.

Η Λετονία κι η Εσθονία, δύο απ’ τα τρία κράτη της Βαλτικής συντηρούν μία παράξενη κόντρα που ανακατεύει Χριστουγεννιάτικους μύθους με ιστορικά γεγονότα. Η ερώτηση του ενός εκατομμυρίου είναι, πού στολίστηκε για πρώτη φορά στην ιστορία Χριστουγεννιάτικο δέντρο;

Μία ξεκάθαρη απάντηση όχι μόνο θα έδινε διεθνή αναγνωρισιμότητα σε μία απ’ τις δύο χώρες, αλλά και θα προσέλκυε τουρίστες απ’ όλον τον κόσμο στην πατρίδα του Χριστουγεννιάτικου δέντρου, την πιο σκοτεινή περίοδο του χρόνου στη Βόρεια Ευρώπη!

Απ’ τη μία πλευρά, οι Λετονοί ισχυρίζονται ότι το 1510 στολίστηκε το πρώτο Χριστουγεννιάτικο δέντρο σε λετονικό έδαφος. Μάλιστα, το 2010 γιόρτασαν τα 500 χρόνια απ’ τον πρώτο αυτό στολισμό και ξεκίνησαν τον Χριστουγεννιάτικο πόλεμο εντυπώσεων. Απ’ την άλλη, οι Εσθονοί τοποθετούν το γεγονός σχεδόν 70 χρόνια πριν, το 1441, όταν ένα περίφημο δέντρο (έλατο) στήθηκε σε πλατεία της χώρας τα Χριστούγεννα.

Η Ρίγα της Λετονίας, το διαμάντι της Βαλτικής

Η κόντρα έχει πάρει φωτιά!

Η κόντρα έχει κατά καιρούς απασχολήσει γνωστές πολιτικές προσωπικότητες των δύο χωρών, που αλληλοκατηγορούνται για κατασκευασμένα στοιχεία.

Μάλιστα, σχετικά μνημεία έχουν στηθεί και στις δύο χώρες, με το μόνιμο χριστουγεννιάτικο μνημείο από μεταλλικούς καθρέπτες στη Ρίγα να πληροφορεί τους τουρίστες ότι η πόλη αποτελεί το ‘Capital of the Decorated Christmas Tree’. Αντίθετα, το Ταλίν, που αποτελεί έναν απ’ τους πιο σημαντικούς χριστουγεννιάτικους προορισμούς στην Ευρώπη, στολίζει κάθε χρόνο ένα τεράστιο Χριστουγεννιάτικο δέντρο στην πλατεία του Δημαρχείου.

Οι παραδόσεις αυτές τράβηξαν την προσοχή διακεκριμένων ανθρώπων και αριστοκρατών ήδη απ’ τον 18^ο αιώνα. Για παράδειγμα, ο ίδιος ο Αυτοκράτορας της Ρωσίας, Πέτρος, επισκέφθηκε την πόλη για να ζήσει από κοντά το παραδοσιακό κάψιμο του δέντρου στην καρδιά της πλατείας το 1711.

Η Αδελφότητα των Μαυροκέφαλων

Και οι δύο χώρες υπερασπίζονται σθεναρά το αφήγημά τους. Οι ιστορίες συγκλίνουν στο ότι ήταν η Αδελφότητα των Μαυροκέφαλων που εγκαινίασε το έθιμο. Σύμφωνα λοιπόν με τις παραδόσεις, οι Μαυροκέφαλοι, γλεντώντας μέσα στον χειμώνα, φαίνεται να κατασκεύασαν ένα ομοίωμα δέντρου, να το περιέφεραν στην πόλη και να το έσυραν μεθυσμένοι σε μία πλατεία όπου το έκαψαν.

Η Αδελφότητα των Μαυροκέφαλων αποτελούταν από ανύπαντρους νεαρούς εμπόρους, πλοιοκτήτες και τεχνίτες, που ένωναν τις δυνάμεις τους για να αντιμετωπίσουν εξωτερικές επιθέσεις στα εμπορεύματά τους. Κάποιοι απορρίπτουν ότι η ιστορία αυτή έχει οποιαδήποτε σχέση με την πραγματικότητα και υποστηρίζουν ότι αυτό που έσυραν στην πλατεία ήταν απλά ένα μεγάλο μανουάλι.

Ποιος έχει δίκιο;

Το σημείο διαφωνίας λοιπόν είναι στο σε ποια πόλη στόλισε η Αδερφότητα το δέντρο! Όπως και να έχει, η παράδοση φαίνεται να προέρχεται ήδη από προχριστιανικά έθιμα όπου χρησιμοποιούνταν κλαδιά αειθαλών δέντρων σαν στολισμό κατά το χειμερινό ηλιοστάσιο, ενώ σχετικές πρακτικές εφάρμοζαν οι Αιγύπτιοι και οι Ρωμαίοι.

Για κακή τύχη της Εσθονίας, η Αμερικανική Ένωση Χριστουγεννιάτικων Δέντρων (ναι, κι όμως υπάρχει!) υποστηρίζει ότι ήταν η Ρίγα η πόλη που φιλοξένησε το πρώτο στολισμένο με ψεύτικα ροδοπέταλα Χριστουγεννιάτικο δέντρο.

Έτσι φαίνεται ότι η Λετονία προηγείται κάπως σ’ αυτή την άτυπη μονομαχία δέντρου που συνδυάζει τεχνικές μάρκετινγκ κι εθνικά έθιμα! Γι’ αυτό, όσο τα ιστορικά ντοκουμέντα δεν προσφέρουν ξεκάθαρη απάντηση, οι δύο χώρες θα συναγωνίζονται για το παγκόσμιο πλέον έθιμο δημιουργώντας κάθε φορά και πιο ευφάνταστα δέντρα.

Χριστουγεννιάτικο δέντρο της μόδας!

Πέρα απ’ την πατρότητα του εθίμου, έπρεπε να περιμένουμε έως τη Βασίλισσα Βικτώρια της Αγγλίας στα μέσα του 19^ου αιώνα για να δούμε το Χριστουγεννιάτικο δέντρο να γίνεται της μόδας, όταν μαζί με την οικογένειά της φέρεται να στάθηκε μπροστά σε ένα στολισμένο δέντρο για τα Χριστούγεννα. Τότε η αριστοκρατική αυτή εικόνα έγινε πασίγνωστη και συντέλεσε στη σταδιακή καθιέρωση του Χριστουγεννιάτικου δέντρου σ’ όλη τη Δύση.